رایه مدلی جامع برای قیمت گذاری خدمات حسابرسی با استفاده از منطق فازی

در این پژوهش به شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی فازی پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا 17 عامل موثر بر قیمت‌گذاری با مطالعه پیشینه و ادبیات نظری حسابرسی مشخص شد و سپس با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، از 30 نفر از خبرگان حسابرسی که به صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، نظرخواهی شد و سپس شاخصهای کلامی به اعداد فازی تبدیل شد. در مرحله بعدی، فازی‌زدایی صورت گرفت و سپس با بکارگیری نرم افزار اکسپرت چویس، و نمودار پاره‌تو، 9 عامل از 17 عامل بعنوان مهمترین عوامل موثر بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی تعیین شد. این عوامل به ترتیب وزن شامل: حجم عملیات، پیچیدگی عملیات، کیفیت کنترل‌های داخلی صاحبکار، پراکندگی جغرافیایی عملیات، اندازه واحد مورد رسیدگی، حسابرسی نخستین، نوع اظهارنظرهای سنوات قبل، سنوات تصدی مسئولیت حسابرسی یک شرکت می‌باشد. بر اساس نمودار پاره‌تو مشخص گردیدکه حق‌الزحمه حسابرسی حدود 80 درصد، تابع عوامل مذکور می‌باشد. لذا بر اساس یافته-های پژوهش، پیشنهاد می‌شود سازمان حسابرسی و موسسات در تعیین حق‌الزحمه حسابرسی به عوامل 9 گانه فوق بر اساس اهمیت و اولویت آن‌ها توجه نمایند.